Διαταραχές της περιόδου

Ο φυσιολογικός κύκλος στις γυναίκες μπορεί να έχει διάρκεια από 21 έως 35 ημέρες. Ωστόσο, 1 στις 10 γυναίκες βιώνει διάφορες διαταραχές της περιόδου, από ανώμαλη διάρκεια των κύκλων μέχρι ανώμαλης ένταση ή διάρκεια της εμμηνορρυσίας (NIH). Έτσι, το εύρος των διαταραχών ποικίλει από μία «χαμένη» περίοδο, μέχρι τις τελείως «απρόβλεπτες» περιόδους ή αιμορραγίες που διαρκούν περισσότερο από 8 ημέρες και τις σταγονοειδείς αιμορραγίες μεταξύ των φυσιολογικών εμμηνορρυσιών.

Στις περισσότερες γυναίκες ο κύκλος έχει μια σχετική σταθερότητα αν και με το πέρασμα των δεκαετιών ή μετά από εγκυμοσύνες μπορεί να παρατηρηθούν διαφοροποιήσεις στη διάρκεια του κύκλου ή τα χαρακτηριστικά της περιόδου. Τις περισσότερες φορές οι αλλαγές αυτές είναι φυσιολογικές, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που υποκρύπτονται καταστάσεις που χρειάζονται θεραπεία.

Οι πιο συχνές αιτίες που επηρεάζουν την περίοδο είναι οι παρακάτω:

• Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)

  • Πρόκειται για μια σχετικά συχνή διαταραχή που επηρεάζει την ωορρηξία και συνοδεύεται από διάφορες ορμονικές διαταραχές. Χαρακτηριστικά μια γυναίκα μπορεί να έχει είτε μια «χαμένη» περίοδο, είτε πολύ ανώμαλους κύκλους (αραιμηνόρροια), είτε και καθόλου περίοδο (αμηνόρροια). Παράλληλα, λόγω των ορμονικών διαταραχών (υπερανδρογοναιμία) μπορεί να παρατηρηθούν και άλλα συμπτώματα όπως αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή και λιπαρό δέρμα, προδιάθεση για παχυσαρκία και δυσκολία στην απώλεια βάρους, προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ κ.τ.λ. Λόγω της πολυπλοκότητας του συνδρόμου απαιτείται ο κατάλληλος έλεγχος και ενημέρωση των ασθενών για τα θεραπευτικά βήματα. Το σύνδρομο ΔΕΝ θεραπεύεται, ωστόσο με τις σύγχρονες θεραπείες και την απώλεια βάρους, σε μεγάλο βαθμό επιτυγχάνουμε ομαλές περιόδους και ύφεση των υπόλοιπων συμπτωμάτων του συνδρόμου.

• Εγκυμοσύνη

  • Πάντα σε περιπτώσεις ανωμαλιών του κύκλου, ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να αποκλείονται είναι η εγκυμοσύνη. Σε πολλές περιπτώσεις, γυναίκες που δεν γνωρίζουν ότι είναι έγκυες προσέρχονται, αναφέροντας ανώμαλες αιμορραγίες (αιμορραγίες αρχόμενης κύησης). Άλλες φορές η αιμορραγία μπορεί να συνδέεται με πιο σοβαρές καταστάσεις όπως μια αυτόματη έκτρωση ή μία εξωμήτριο κύηση.

• Κλιμακτήριος

  • Η κλιμακτήριος είναι η μεταβατική περίοδος της ζωής της γυναίκας που οδηγεί από την αναπαραγωγική ηλικία στην εμμηνόπαυση (τουλάχιστον ένας χρόνος χωρίς εμμηνορρυσία). Η διάρκεια της κλιμακτηρίου μπορεί να είναι μέχρι και αρκετά χρόνια. Στην περίοδο αυτή μπορεί να παρατηρηθούν διάφορες διαταραχές στον κύκλο (βαριές αιμορραγίες ή και ελάττωση της διάρκειας και της έντασης της περιόδου, μεσοκύκλιες αιμορραγίες, ασταθείς κύκλοι κ.τ.λ.) που συνοδεύονται από εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις και αλλαγές στη διάθεση. Κάποιες γυναίκες μπορεί να μην εμφανίζουν εμμηνορρυσία για έξι μήνες ή και περισσότερο και στη συνέχεια να έχουν ξανά περίοδο. Πλέον τα περισσότερα από τα συμπτώματα της κλιμακτηρίου μπορούμε να τα θεραπεύσουμε, επαναφέροντας την ποιότητα της ζωής στην καθημερινότητα της γυναίκας.

• Θυρεοειδοπάθειες

  • Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αποτελούν αρκετά συχνή αιτία διαταραχών του κύκλου, καθώς μία στις οκτώ γυναίκες θα αποκτήσει κάποιου είδους θυρεοειδοπάθεια κάποια στιγμή στη ζωή της. Όταν η λειτουργία του θυρεοειδούς δεν είναι ισορροπημένη τότε μπορεί να παρατηρηθούν διάφορες διαταραχές στην περίοδο. Ωστόσο, οι περισσότερες από τις παθήσεις του θυρεοειδούς μπορεί να αντιμετωπιστούν άριστα με την κατάλληλη αγωγή, κάτι που βοηθά και στην επαναφορά της ομαλότητας του κύκλου.

• Προλακτίνωμα

  • Πρόκειται για μικρό καλοήθη όγκο στην υπόφυση του εγκεφάλου. Η προλακτίνη που παράγεται από τον όγκο μπορεί να επηρεάσει το φυσιολογικό κύκλο (αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια), ενώ χαρακτηριστικά διαπιστώνεται παρουσία εκκρίματος από τις θηλές του μαστού.

• Στρες – άσκηση – διατροφή

  • Χαρακτηριστικά γυναίκες που βιώνουν περιόδους έντονου άγχους, υπερβολικής άσκησης ή εξαντλητικής δίαιτας παρουσιάζουν μεγάλες διαταραχές στον κύκλο τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως ο κύκλος επανέρχεται στο φυσιολογικό, λίγο καιρό μετά την εξάλειψη του αιτίου. Στο ενδιάμεσο όμως πρέπει να αποκλειστούν άλλες πιο σοβαρές αιτίες που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα.

• Παθολογικές καταστάσεις της μήτρας και των ωοθηκών

  • Πολύποδες

    • Μπορεί να εμφανιστούν τόσο στον τράχηλο όσο και στο ενδομήτριο. Δεν επηρεάζουν τη διάρκεια του κύκλου, μπορούν όμως να παρατείνουν για αρκετές μέρες τη διάρκεια της περιόδου ή να προκαλέσουν πιο «βαριές» περιόδους. Άλλες φορές μπορεί να παρατηρηθεί αιμορραγία μετά από επαφή (τραχηλικοί πολύποδες). Σήμερα είναι αρκετά εύκολη τόσο η διάγνωση όσο και η χειρουργική θεραπεία τέτοιων καταστάσεων.

  • Λειτουργικές κύστεις των ωοθηκών (κυστικό ωοθυλάκιο – αιμορραγικό ωχρό σωμάτιο)

    • Πρόκειται για καταστάσεις που προκύπτουν μετά από διαταραχή στο φυσιολογικό μηχανισμό της ωορρηξίας. Οι κύστεις αυτές μπορεί να πάρουν μεγάλο μέγεθος (6-8 cm) και επειδή παρουσιάζουν ορμονική λειτουργία μπορεί να επηρεάσουν τη διάρκεια του κύκλου ή την ένταση της αναμενόμενης περιόδου. Συνήθως εξαφανίζονται σε 6-8 εβδομάδες μόνες τους χωρίς την ανάγκη ιατρικής παρέμβασης (δεν χρειάζονται αντισυλληπτικά), ενώ σπανιότερα σε περίπτωση ρήξης ή συστροφής ενδέχεται να απαιτηθεί επείγουσα χειρουργική παρέμβαση.

  • Ινομυώματα

    • Πρόκειται για καλοήθεις όγκους της μήτρας. Είναι αρκετά συχνό εύρημα που συνήθως δεν απαιτεί καμία παρέμβαση, αλλά μόνο παρακολούθηση. Ωστόσο, πολλές φορές η παρουσία ινομυωμάτων σχετίζεται με αρκετά έντονες αιμορραγίες κατά την περίοδο. Στις περιπτώσεις αυτές συστήνεται η αφαίρεση των ινομυωμάτων (είτε λαπαροσκοπικά είτε με ανοιχτό χειρουργείο).

• Παχυσαρκία

  • Ένα από τα χαρακτηριστικά του λιπώδους ιστού είναι η έκτοπη παραγωγή οιστρογόνων (περιφερική αρωματοποίηση). Τα οιστρογόνα αυτά επιδρούν ανώμαλα στο ενδομήτριο με αποτέλεσμα την εμφάνιση ανώμαλων αιμορραγιών. Η απώλεια βάρους αποτελεί την καλύτερη στρατηγική πριν την εφαρμογή οποιασδήποτε φαρμακευτικής θεραπείας.

• Υπερπλασία και καρκίνος του ενδομητρίου

  • Πρόκειται για καταστάσεις που συναντάμε συνήθως σε πέριεμμηνοπαυσιακές ή μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Συνήθως παρατηρούνται έντονες εμμηνορρυσίες σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ή διάφορης έντασης αιμορραγίες σε μετεμμηνοπαυσιακές. Το ιστορικό και η χρήση του υπερήχου θέτουν την υποψία της πάθησης, ενώ για την ολοκλήρωση της διάγνωσης είναι απαραίτητη η λήψη βιοψίας του ενδομητρίου.