Τι είναι η ενδομητρίωση?
Ενδομητρίωση λέγεται η πάθηση που προκύπτει όταν κύτταρα του ενδομητρίου βρίσκονται σε θέσεις εκτός της μήτρας, συνήθως στην πύελο, τις ωοθήκες και τις σάλπιγγες. Δεν πρόκειται για καρκίνο και δεν είναι μεταδοτική. Πρόκειται ωστόσο για μια αρκετά κοινή πάθηση που επηρεάζει 2 εώς 10 γυναίκες στις 100. Είναι πιο πιθανό για μια γυναίκα να νοσήσει από ενδομητρίωση όταν η μητέρα ή η αδερφή της έχουν τέτοιο ιστορικό. Συνήθως η ενδομητρίωση επηρεάζει γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Πρόκειται για μια μακροχρόνια κατάσταση με σημαντικές επιπτώσεις στη γενική φυσική κατάσταση, τη συναισθηματική σταθερότητα και την καθημερινή ρουτίνα μιας γυναίκας.
Τι συμπτώματα έχει η ενδομητρίωση?
Τα πιο κοινά συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι ο πυελικός πόνος και οι επώδυνες και μερικές φορές «ανώμαλες» ή βαριές περίοδοι. Ο πόνος μπορεί να παρατηρείται επίσης κατά τη διάρκεια ή μετά από σεξουαλική επαφή. Άλλες φορές η αίσθηση του πόνου συσχετίζεται με το έντερο, την ουροδόχο κύστη, την οσφύ και μπορεί να έχει την αίσθηση χρόνιας κόπωσης. Χαρακτηριστικό του πόνου της ενδομητρίωσης είναι ότι γίνεται εντονότερος πριν και κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας. Σημαντική είναι επίσης η αρνητική επίπτωση της ενδομητρίωσης στη γονιμότητα. Βέβαια υπάρχουν γυναίκες που μπορεί να μην παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Τα συμπτώματα συνήθως γίνονται πιο ήπια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μερικές φορές εξαφανίζονται χωρίς καμία θεραπεία.
Ποιο είναι το αίτιο της ενδομητρίωσης?
Το ακριβές αίτιο της ενδομητρίωσης δεν είναι γνωστό . Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι στην ενδομητρίωση, κύτταρα του ενδομητρίου που ανευρίσκονται σε θέσεις εκτός της μήτρας, απαντούν στα φυσιολογικά ορμονικά ερεθίσματα και «αιμορραγούν». Τα φυσιολογικά κύτταρα του ενδομητρίου που επίσης απαντούν σε αυτά τα ερεθίσματα αποβάλλονται από το σώμα κατά την εμμηνορρυσία με το αίμα της περιόδου. Στα κύτταρα της ενδομητρίωσης όμως το «αίμα» δεν έχει διέξοδο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνο, φλεγμονή, και ενδεχομένως «βλάβη» στα όργανα της πυέλου.
Η ενδομητρίωση μπορεί να βρεθεί:
- Στις ωοθήκες όπου σχηματίζει κύστες (που αναφέρονται συχνά σαν «σοκολατοειδείς»)
- Στις σάλπιγγες
- Στους συνδέσμους της μήτρας
- Στα τοιχώματα της πυέλου, το περιτόναιο κτλ..
Είναι εύκολη η διάγνωση?
Η ενδομητρίωση συχνά είναι δύσκολο να διαγνωστεί διότι
- Τα συμπτώματα ποικίλλουν σε μορφή και ένταση
- Δεν υπάρχουν «ειδικά» συμπτώματα για την ενδομητρίωση. Έτσι ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε άλλες καταστάσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η πυελική φλεγμονώδης νόσος κτλ
- Κάθε γυναίκα έχει διαφορετικά συμπτώματα
- Κάποιες γυναίκες δεν έχουν κανένα σύμπτωμα
Πώς γίνεται η διάγνωση?
- Λήψη ιστορικού
- Παρουσία πόνου που έχει κυκλικό χαρακτήρα και σχετίζεται με την περίοδο
- Παρουσία ή όχι δυσμηνόρροιας
- Πόνος ή ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
- Ενοχλήσεις στο έντερο κατά τη διάρκεια της περιόδου
- Αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση
- Σκοπός αυτής της εξέτασης είναι να εντοπιστούν πιθανές επώδυνες περιοχές καθώς και η ψηλάφηση σκληριών που μπορεί να είναι ενδεικτικές ενδομητρίωσης
- Ενδοκολπικός υπέρηχος
- Με το υπερηχογράφημα γίνεται έλεγχος της μήτρας και των ωοθηκών. Έτσι μπορεί να αναδειχτούν ενδομητριωσικές (σοκολατοειδείς ) κύστες στις ωοθήκες.
- Λαπαροσκόπηση
- Αποτελεί το “gold standard” στη διάγνωση της ενδομητρίωσης. Κατά τη διαδικασία αυτή , υπό γενική αναισθησία μέσω μιας μικρής οπής εισάγεται κάμερα εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας, οπότε έχουμε τη δυνατότητα άμεσης επισκόπησης οποιασδήποτε βλάβης. Ταυτόχρονα η επέμβαση μπορεί να έχει θεραπευτικό χαρακτήρα, αφού μπορεί να γίνει αφαίρεση κύστεων από τις ωοθήκες ή καυτηριασμός εστιών ενδομητρίωσης.
Τί επιλογές θεραπείας υπάρχουν?
- Παυσίπονα
- Διάφορα παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την ανακούφιση του πόνου που παρατηρείται στην ενδομητρίωση
- Ορμονικές θεραπείες. Σκοπός της ορμονικής θεραπείας είναι η αναστολή της ωορρηξίας. Με τον τρόπο αυτό οι ενδομητριωσικές εστίες μπορεί να συρρικνωθούν ή και να εξαφανιστούν καθώς υφίστανται περιορισμένη ορμονική διέγερση. Διαθέσιμες θεραπείες είναι:
- Αντισυλληπτικά (COC’s)
- Ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ) – MIRENA
- Προγεσταγόνα
- GnRHa
- Χειρουργική θεραπεία
- Λαπαροσκόπηση. Με τον τρόπο αυτό οι ενδομητριωσικές εστίες είτε καταστρέφονται είτε αφαιρούνται, προσφέροντας θεαματικά αποτελέσματα τόσο στην αντιμετώπιση του πόνου όσο και στη βελτίωση της γονιμότητας
- Λαπαροτομία. Η χρήση της πλέον είναι περιορισμένη στην αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης και συνήθως προτιμάται σε βαρύτερα περιστατικά
- Άλλες επιλογές
- Άσκηση. Μπορεί να προσφέρει ύφεση στα συμπτώματα της ενδομητρίωσης
- Διατροφή. Αποφύγεται τα γαλακτοκομικά και τα προϊόντα σιταριού
- Ψυχολογική ενίσχυση
- Εναλλακτικές θεραπείες. Αν και υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για την αποτελεσματικότητά τους, κάποιες γυναίκες μπορεί να βρούν ανακούφιση από τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης
- Ρεφλεξιολογία
- TENS (transcutaneous electrical nerve stimulation)
- Βελονισμός
- Συμπληρώματα μαγνησίου και βιταμίνης Β1
- Ομοιοπαθητική κτλ
Ενδομητρίωση και υπογονιμότητα
Σε πολλές περιπτώσεις γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση παρουσιάζουν δυσκολία στην επίτευξη κύησης. Πλέον υπάρχουν αρκετές επιλογές αντιμετώπισης ή «παράκαμψης» αυτού του προβλήματος, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές η κύηση επιτυγχάνεται αυτόματα χωρίς καμία παρέμβαση . Στην επίσκεψή σας θα ενημερωθείτε για όλες τις διαθέσιμες επιλογές και θεραπείες.
